Tego dokładnie nie wiemy. Na pewno początków grodu nie odzwierciedla żadne ze zdjęć złożonych na konkurs "Jasielskie w kolorze sepii”. Projekt ten wzbogaca naszą wiedzę o dawnych mieszkańcach Jasła i okolicy za sprawą okazjonalnej inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, szkoda tylko, że historia fotografii jest znacznie krótsza niż dzieje grodu.

 

W naszym mieście brak dokumentów zaświadczających o dawnych losach Jasła. Klęski żywiołowe i obydwie wojny światowe powodowały praktycznie wielokrotnie upadek miasta. I zawsze odrodzenie. Zapewne na okoliczność 650 lecia historycy, przedstawią swoją wersję kalendarium miejscowości od zarania do 2015. A, że nic, co jasielskie nie jest mi obce i pasjonuję się dziejami tych ziem, dotykając z entuzjazmem teraźniejszości, co wiem - opowiem. Na dowód przywiązania silniejszego niż patriotyzm lokalny, który przepełnia całe moje doczesne bytowanie. Wiem, że pewne ustalenia archeologiczne z pobliskiej Trzcinicy dowodzą istnienie osadnictwa w tym rejonie w początkach epoki brązu, ponad 4000 lat temu! Późniejsze zasiedlenie z wyraźnymi wpływami śródziemnomorskimi, datowane jest na okres 1650-1350 p.n.e. Natomiast w latach 770-1030 r. n.e. teren ten zasiedlili Słowianie.

To niedaleko, a zatem mamy prawo przypuszczać, że w dolinie nad trzema rzekami też wcześnie zadomowili się ludzie. Wiadomo, że w granicach administracyjnych Jasła, na wzgórzu "Gródek"(to miejsce jest dziś w rozwidleniu szlaków kolejowych do Rzeszowa i Zagórza), odkryto osadę trzciniecką - otomańską z epoki brązu. Potwierdzone jest swobodne przenikanie ludności z południowej strony Karpat na północ i związane z tym przenoszenie obcych elementów kulturowych. Zachowały się materialne ślady tamtego bytowania człowieka na tej ziemi.

O Jaśle dowiadujemy się, kiedy te dobra w 1185 zostały nadane klasztorowi koprzywnickiemu. W 1262 poświadczona jest też osada targowa, w której mieszkańcy zajmowali się rzemiosłem i wymianą handlową, zwolnieni od wszelkich opłat z tego tytułu. Miejscowi podlegali sądowi klasztornemu, przybyszów miał pod swą pieczą sędzia zamkowy, jak się przypuszcza z Biecza. O urzędowym przypisaniu Jasła do Cystersów z Koprzywnicy wiemy też z dokumentu datowanego na 1284. Gród w ich posiadaniu był według Sarny do 1366. Spisy świętopietrza z lat 1325-1327 wspominają parafię jasielską jako aktywną.

Przyjęło się, że prawa miejskie Jasłu nadał Król Kazimierz Wielki w Sanoku 26 kwietnia 1365. Wspomina o tym Ksiądz Władysław Sarna w "Opisie powiatu jasielskiego" z 1908 podając jednak tylko rok i wyjawiając,  iż przywilej nadający rangę miasta na prawie magdeburskim w 1365 w Sanoku najpewniej zaginął. Potwierdzenie przywilejów miasta z 1754 też datuje ten fakt na 1365. Porusza ów wątek Adam Kamiński w "Studiach z dziejów Jasła i Powiatu Jasielskiego" wydanych w 1964.

Wzmiankuje jednak inną datę zmiany organizacji Jasła nadanej przez wspomnianego króla w niedalekim Sanoku - 26 kwietnia 1366! Treść tego ważnego w dziejach Jasła dokumentu znana jest jedynie ze streszczenia zamieszczonego w lustracji dóbr królewskich województwa krakowskiego przeprowadzonej w 1660, w której mówi się o przywilejach  z 1366, kiedy to części osady należącej już do Króla nadano prawa miejskie. Zdaniem Kamińskiego cysterską część król pozyskał w 1368 w drodze zamiany, a de facto nacisku, jak uważał Jan Długosz. To, że przywilej lokacyjny dla miasta pochodzi z 1366 potwierdza,  znana od niedawna, treść lokacyjnego dyplomu z wcześniejszej lustracji w 1569. Tę datę słyszałem na wykładzie Profesora Feliksa Kiryka, wybitnego znawcy dziejów miast średniowiecza polskiego, podczas uroczystej Sesji Rady Miasta Jasła - 22 kwietnia 2005. Przyjęto też wtedy flagę miasta.  Ma żółty dolny pas i herb, widniejący  w czerwonym górnym płacie.

Potwierdzono również symbole herbowe i ustalono nowy hejnał. Jasło miało już ongiś taki muzyczny znak rozpoznawczy grywany na inaugurację Dni Jasła z dachu budynków Urzędu Miasta  bądź Jasielskiego Domu Kultury

 

W sobotę 12 czerwca 1965 o godzinie 6.00 rano z dachu budynku Urzędu Miejskiego fanfary obwieściły rozpoczęcie obchodów 600 lecia Jasła  i tym samym pierwszych Dni Jasła.

Dopiero o 12.00  odbyła się uroczysta sesja Miejskiej Rady  Narodowej  i wręczenie dyplomów Obywatelstwa Honorowego Miasta Jasła w Sali Powiatowej Rady Narodowej, a potem wiec mieszkańców na Rynku.

Pierwszy hejnał Jasła skomponował  legionista Michał Paja dyrygent Orkiestry Dętej  Gamratu – muzyk samouk.  I odtąd corocznie na Dni Jasła z budynku Urzędu Miasta lub Jasielskiego Domu Kultury czterech trębaczy gamrackiej orkiestry dętej na trąbkach sygnałówkach, lub normalnych  z  przypiętymi  niebieskim proporczykami   ze znakiem „ch” chemii grało  ten hejnał. W latach 70-72 hejnał był czołówką  programów informacyjnych  Radiowęzła Powiatowego redagowanych przez Zbigniewa Drankę.

W 2005 Jan Szczecina nauczyciel Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia i  dyrygent zespołu kameralnego  „Sonore”  opracował,  na motywach melodii ludowej: „A w tym jasielskim mieście”,  nowy hejnał  miejski.  Mówi o tym UCHWAŁA NR XXXVIII/282/2005 RADY MIEJSKIEJ JASŁA z dnia 22 kwietnia 2005 zmieniająca uchwałę Rady Miejskiej Jasła w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Miejskiej Jasła. Zapis nutowy hejnału Miasta Jasła zawiera załącznik nr 4 do StatutuGminy Miejskiej Jasła. Na wznowionej w 2005  z okazji 640 lecie Jasła  płycie „Suita Jasielska” w wersji kompaktowej   nowy hejnał wykonał Seweryn Wróbel.  Wkomponowano  go jako pierwszy utwór na płycie

UCHWAŁA Nr XIX/145/04 RADY MIEJSKIEJ W JAŚLE
z dnia 23 lutego 2004 r. w sprawie uchwalenia Statutu Miasta Jasła.

Zapis nutowy hejnału Miasta Jasła zawiera załącznik nr 4 do Statutu.

3 maja 2024 po Mszy Świętej  na Rynku w Parku Miejskim odbyła oficjalna część obchodów, na którą składały się: odegranie i odśpiewanie Hymnu Państwowego, odegranie Hejnału Jasła przez Miejsko-Kolejowa Orkiestra Dęta pod kierownictwem Ireneusza Fatygi.

Zaś już od 1 maja 2024 możemy usłyszeć hejnał Jasła, odgrywany w samo południe z jasielskiego ratusza.

Zdobił ten obiekty, od zawsze, nasz bardzo ładny herb Jasła. Jego najdawniejszą wersję, jako odcisk miejskiej pieczęci, znamy z 1552. Na gotyckiej tarczy o czerwonym tle widnieją całe złote: korona trójlistna i pod nią złączone w monogram litery : JAR (Joannes  Albertus Rex). Ten symbol miasta kojarzy się królem Janem Olbrachtem, który nadał Jasłu przywileje wspomagające rozwój miejscowości po klęskach żywiołowych i upadku gospodarczym w XV wieku.Obecny herb nawiązuje do najdawniejszej postaci, jednak był przerabiany. W 1754 nową tarczę nadał August III, a następnie Austriacy w czasie rozbioru. Wersję, nawiązującą do jedynego zachowanego wizerunku herbu miasta z połowy XVI wieku z czerwonym tłem i monogramem oraz koroną w kolorze srebrnym lub białym opracował w 1925 Adam Chmiel. Pamiętam z lat 60-tych herb z tarczą niebieską i elementami złotymi, na flagach żółtymi. I jako taki był przedstawiony w książce Mariana Gumowskiego "Herby miast polskich" wydanej w 1960. Pierwotną kolorystykę herbu przywrócono w latach 90-tych XX wieku.

 

Miasto posługuje się pieczęcią okrągłą o średnicy 30 mm, w polu korona trójlistna, bogato zdobiona drogimi kamieniami, pole szrafowane na czerwono w nim widoczny majuskularny gotycki monogram JAR barwy białej. Napis otokowy, naśladujący majuskułę gotycką dla Rady brzmi: „Rada Miejska Jasła” dla Urzędu: „Urząd Miasta w Jaśle.”

 

Jasło ma te z sztandar.

Sztandar złożony jest z dwóch płatów materiału z haftowanymi emblematami i napisami. Płaty zszyte ze sobą i obszyte frędzlami, umocowane kółkami do iglicy drzewca. Płat sztandaru Miasta Jasła w kształcie kwadratu o wymiarach 100 x 100 cm.

 

Na awersie płata sztandaru na czerwonej tkaninie znajduje się godło (sam Orzeł Biały według wzoru ustawowego) w wielkości 3/4 wysokości płata, umieszczone centralnie na płacie sztandaru. Orzeł haftowany jest srebrnym szychem barwy jaśniejszej i ciemniejszej, korona, dziób i szpony haftowane złotym szychem, na koronie elementy haftowanego szychu w kolorze miedzianym. Płat obszyty po obwodzie taśmą barwy złotej o szerokości 4 cm.

Na rewersie płata sztandaru na czerwonej tkaninie znajduje się monogram JAR z koroną, elementy herbu Miasta Jasła, haftowane żółtym szychem o wysokości 1/2 płata sztandaru. Powyżej monogramu nazwa „Miasto Jasło” pisana majuskułą o wysokości 1/16 płata sztandaru. Poniżej monogramu napis „1365” o wysokości 1/16 płata sztandaru. Napisy haftowane złotym szychem. Płat obszyty po obwodzie taśmą barwy złotej o szerokości 4 cm.

Pozytywna opinia dotycząca projektu sztandaru wydana została 20 lutego br. przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na podstawie „uchwały Komisji Heraldycznej zawierającej ocenę projektu „w zakresie jego zgodności z zasadami heraldyki, weksykologii i miejscowej tradycji historycznej”. „Uchwałę w sprawie ustanowienia sztandaru Miasta Jasła oraz określenia zasad jego używania” podjęli radni Rady Miejskiej Jasła podczas sesji, która odbyła się 25 marca br.Do  naszego Muzeum Regionalnego przywiązałem się zanim powstało. Jako nastolatek znalazłem na strychu rodzinnego domu pieczęć metalową, której napis w otoku głosił: TYM. ZARZĄD KRÓL. WOL. MIASTA JASŁA. W środku herb miasta z czasów zaboru. Może, w czasie okupacji hitlerowskiej, ktoś część archiwaliów z przedwojennego Magistratu schował po sąsiedzku? Kiedy już nacieszyłem się stemplowaniem, dla siebie, rodziny i kolegów owego znaku tata oznajmił, iż zdobycz powinienem przekazać do tworzonego muzeum. I nastąpiło to niebawem, co stwierdza zachowany do dziś dokument, dostępny na mojej stronie w zakładce - Lamus.  Protokół datowany 26 II 1965 mówi o przekazaniu pieczęci, według odbitego wzoru do PTTK dla celów muzealnych. Ja, jako przekazujący i przyjmujący Adolf Kosiek - Przewodniczący Powiatowego  Oddziału PTTK  potwierdzamy to  popisami i  petetekowską pieczęcią. I tak mój dar znalazł się w biurze PTTK mieszczącym się wtedy w kamienicy Rynek 1, tam dziś jest sklep Vis-a-Vis.Sama nazwa miasta przeobraziła się z nazwy osady Jasiel lub Jasiol (pisanej w średniowieczu Iassyel) do miana Jasło.

Pamiętam, że w PRL sztandar, z herbem Jasła, teraz jest przechowywany w Muzeum Regionalnym.

Wrzesień i październik 1944 roku to w Jaśle czas nasilania się niemieckiego terroru i początek akcji wysiedleńczej w rejonie. Wysiedlono najpierw mieszkańców okolicznych wiosek znajdujących się w strefie przyfrontowej, a 13 września zaczęto wysiedlać ludność z Jasła. Po wysiedleniu mieszkańców Niemcy rozpoczęli rabunek i niszczenie opustoszałego miasta. Podpalali i wysadzali w powietrze budynki publiczne i domy prywatne – było to działanie systematyczne i zaplanowane. Jasło zostało zniszczone w 97%. W 24. rocznicę zburzenia Jasła przez hitlerowców Rada Państwa PRL odznaczyła miasto Krzyżem Grunwaldu III klasy „za walkę o wolność i sprawiedliwość społeczną

W 24 ROCZNICE ZBURZENIA JASŁA PRZEZ HITLEROWCÓW

RADA PANSTWA PRL NADAŁA MIASTU ZA WALKE O  WOLNOŚĆ I SPRAWIEDLIWOŚĆ SPOŁECZNA KRZYŻ GRUNWALDU III klasy

9 WRZESIEN 1968

14 września 1968 - odbywały się uroczystości w Rynku połączone z wielką manifestacją pokojową z programem:

-wygłoszenie referatów dotyczących zbrodni hitlero- wskich i działalności ruchu oporu.

-przemówienie oskarżycielskie w zakresie ścigania zbrodniarzy wojennych.

- wyświetlenie filmu pt. "JASŁO".

- odczytanie aktu o odznaczeniu miasta Jasła przez gen. Grzegorza Korczyńskiego.

miasto Jasło zostało odznaczone przez Radę Państwa PRL Krzyżem Grunwaldu III Klasy za walkę o wolność i sprawiedliwość oraz w uznaniu zasług położonych w odbudowie miasta. Dzięki temu uhonorowaniu Jasło znalazło się wśród 52 miejscowości wyróżnionych zbiorowym odznaczeniem.

Okazuje się, że podczas odnowy elewacji budynku Urzędu Miasta w Jaśle na tablicę położono styropian i została ona zatynkowana. 

W dniu 7 lutego 2018 roku IPN Oddział w Rzeszowie poinformował nas, że tablica znajdująca się na ścianie frontowej budynku Urzędu Miasta Jasła powinna zostać usuniętajako wypełniająca normę art. 1 Ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej  (Dz.U. RP z 2016 r. poz. 744). i nasz wniosek został przesłany do  Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie.

26 kwietnia 2024, odbyły się uroczystości nadania Miastu Jasłu sztandaru.

Decyzja o tym, że Jasło będzie miało swój sztandar zapadła w 2018 roku. Został on zaprojektowany i zamówiony za pieniądze Społecznego Komitetu Fundacji Sztandaru Miasta Jasła, w skład którego weszli radni miejscy siódmej i ósmej kadencji oraz władze jasielskiego samorządu.

Po  Mszy Świętej w jasielskiej Farze uczestnicy przemaszerowali w asyście Miejskiej Orkiestry Dętej na jasielski rynek, gdzie odbył się uroczysty apel i akt nadania sztandaru. Sztandar na ręce burmistrza Jasła Ryszarda Pabiana oraz Henryka Raka przewodniczącego Rady Miejskiej Jasła przekazali przedstawiciele Społecznego Komitetu – Marcin Węgrzyn, Krystyna Sikora oraz Elwira Musiałowicz-Czech.

W skład Społecznego Komitetu Nadania Sztandaru Miasta Jasła wchodzili: śp. Małgorzata Adamska-Chmiel, Dorota Bilewicz, Jacek Borkowski, Świętej Pamięci. Bogusław Buglewicz, Michał Burbelka, Andrzej Czernecki, Urszula Czyżowicz, Andrzej Dybaś, Iwona Dziedzic, Józef Kędrek, Mariola Mazur, Kazimierz Mikrut, Elwira Musiałowicz-Czech, Alicja Nowosielska, Jerzy Okarma, Ryszard Pabian, Krzysztof Pec, Antoni Pikul, Lech Polak, Henryk Rak, Michał Rybka, Paweł Rzońca, Krystyna Sikora, Michał Sołtys, Mariusz Świątek, śp. Jerzy Węgrzyn, Marcin Węgrzyn, Bogusława Wójcik, Bogdan Ziemba.

Poczet sztandarowy Urzędu Miasta w Jaśle tworzą: sztandarowy – Krzysztof Myśliwiec (starszy inspektor Straży Miejskiej) oraz asystujący – Kamila Konopka (inspektor w Wydziale Promocji, Kultury, Sportu i Turystyki) i  Agnieszka Górniak (podinspektor w Wydziale Promocji, Kultury, Sportu i Turystyki).

Stosownie do art. 5a ust. 3 pkt 1 ustawy, przepisu art. 5a ust. 1 nie stosuje się do pomników niewystawionych na widok publiczny. Mając na uwadze, iż tablica znajduje się na elewacji budynku oraz jest pokryta styropianem, tynkiem i farbą, w rozumieniu ustawy uznaje się, iż jest tablicą niewystawioną na widok publiczny.

Przypomnę, że jasło to rzeczownik związany z czasownikiem jeść, mający znaczenie: to, z czego je bydło, czyli żłób. Może to metaforyczne odniesienie do koryt naszych rzek Wisłoki Ropy i Jasiołki.
Położenie geograficzne Jasła w pięknej, krajobrazowo kotlinie sprzyjało jego rozwojowi o strukturze rzemieślniczo - rolniczej. Kwitł handel. Pod zaborem austriackim stało

się ważnym centrum administracyjnym, a w połowie XIX wieku naftowym. Nie tak dawno znane jako znaczący ośrodek przemysłu chemicznego i spożywczego. Od dawna pomnażała się tu rodzima edukacja począwszy od szkól parafialnych  i najstarszej na Podkarpaciu szkoły średniej po pęd do studiów, głównie w Akademii Krakowskiej. Jasło to od wieków cenione centrum życia kulturalnego.

To wszystko napawa dumą, ale brak dokumentu nie pozwala ustalić faktycznej daty lokacji na prawie miejskim. A oryginał mieli rajcy miejscy jeszcze w 1419. Dziś są rozbieżności, bo mógł się pomylić informator lustratorów w 1660, albo ktoś źle skopiował w 1754 roku, kiedy było to podstawą zatwierdzenia. Możliwe jest też przekręcenie daty przez pisarza koronnego, czy urzędnika grodzkiego bieckiego, którzy wciągali test owego aktu prawnego do ważnych ksiąg. A może Jasło nabyło swoje prawa miejskie wcześniej, wszakże osadą rozwiniętą było już w XIII wieku?

Jest to zagadka dla historyków. Znane fakty rozwija zacny regionalista Henryk Zych w napisanym na tegoroczne, wydawało się okrągłe, Urodziny Jasła, historycznym widowisku słowno muzycznym, które - tylko patrzeć - przedstawi publicznie młodzież z Zespołu Szkól Miejskich Nr 3 w Jaśle. Dane mi było przeczytać ową historię Jasła w pigułce. Po tej lekturze oraz analizach innych źródeł i swoich przemyśleniach łatwo sprawdza się definicja, że miasto to wieś której się powiodło. Nie inaczej było z Jasłem.

akualizowane w 2024

« poprzednia		następna »